فردی نزد امیرمؤمنان علی (علیه السلام) آمد و از عدم استجابت دعایش شکایت کرد و گفت:
با این که خداوند فرموده: «ادعونی استجب لکم» چرا ما دعا می کنیم و به اجابت نمی رسد؟
امام در پاسخ فرمودند: فکر و قلب شما در هشت چیز خیانت کرده، از این رو دعاهایتان مستجاب نمی شود، آن هشت مورد را اصلاح کنید تا نتیجه دعاهایتان را ببینید:
1 - خدا را شناخته اید، اما حق او را ادا نکرده اید، به همین دلیل معرفت و شناخت شما سودی به حالتان ندارد.
2 - به فرستادة او ایمان آورده اید، اما در عمل با سنتش به مخالفت برخاسته اید. پس ثمرة ایمان شما کجا است؟
3 - قرآن و کتاب او را خوانده اید، ولی به دستورهای قرآن عمل نمی کنید به زبان می گویید «سمعنا و اطعنا؛ شنیدیم و اطاعت کردیم» ولی بعد به مخالفت برخاستید!
4 - با گریه و اشک چشم می گویید از عذاب جهنم و کیفر خدا می ترسید، اما کارهایی می کنید که شما را به جهنم نزدیک می سازد.
5 - می گویید به پاداشهای مادی و معنوی خداوند علاقه دارید، اما همواره کاری انجام می دهید که شما را از آن دور می سازد.
6 - از نعمت های مادی و معنوی خداوند بهرهمند می شوید، اما شکر آن را به جا نمی آورید.
7 - به شما دستور داده دشمن شیطان باشید، ولی در عمل طرح دوستی با او می ریزید. ادعای دشمنی با شیطان دارید اما عملاً با او مخالفت نمی کنید.
8 - عیب های مردم را می بینید و بازگو می کنید، ولی عیوب خود را نمی بینید با این حال چگونه انتظار دارید دعایتان به اجابت برسد، در حالی که درهای اجابت دعا را بسته اید؟ تقوا پیشه کنید و با توبه و تهذیب نفس و خودسازی در تزکیة روح و پاکی قلب بکوشید. اعمال خود را اصلاح کنید و مبارزه با فساد و گناه را از طریق امر به معروف و نهی از منکر پیگیر باشید، تا خدا دعایتان را اجابت نماید.(1)
وقتی در جامعه ای فساد و حرام خواری گسترش پیدا می کند و امر به معروف و نهی از منکر ترک می شود، هرچه خدا را بخوانند، اجابت نمی شود.
از جمله موانع دیگر استجابت دعا، تأخیر نمازهای واجب از اول وقت، بدبینی و سوء نیت نسبت به علمای دین و مؤمنان و دینداران، بدزبانی (اعم از فحش و توهین و بی احترامی به مردم)، غذای حرام، ترک صدقه و انفاق در راه خدا، ندادن خمس و زکات است. که با مراجعه به کتاب های اخلاقی از قبیل معراج السعاده ، جامع السعادات، راه روشن می توان به خوبی آن ها را شناخت و در رفع آنها کوشید
(1) بحار الانوار (ط-بیروت)، ج90، ص376-377.
