زهد در کلام حضرت امیر
امیرالمومنین علیه السلام:
🌴 «ایُّهَا النَّاسُ، الزَّهادَةُ قِصَرُ الْامَلِ وَ الشُّکْرُ عِنْدَ النِّعَمِ وَ الْوَرَعُ عَنْدَ الَمحارِمِ» «1»
🌴 اى مردم، زهد یعنى کوتاهى آرزو، شکر و سپاس در برابر نعمتها و پارسایى در مقابل گناهان!
💦 توضیح:
1- زهد از جنبه روانى؛ دلبسته نبودن به دنیا و مظاهر آن و از جنبه عملى؛ چشمپوشى از پارهاى لذّتها و تمتّعهاى مادى است.
2- معناى حقیقى زهد، برخوردار نشدن از نعمتهاى دنیا و انزواطلبى نیست، بلکه برخوردارى از دنیا و نعمتهاى آن، در حدّى است که موجب غفلت انسان از خدا نگردد. این معنا از زهد در کلام امیر مؤمنان على علیه السلام اینگونه آمده است:
الف- زهد، کوتاهى آرزوها، براى رهایى از قید اسارت اشیاء و اشخاص است. پس زاهد، آرزوهاى طولانى و حبّ دنیا را از دل بیرون مىکند تا حبّ محبوب اصلى (خدا) محفوظ باشد و به هیچ کس و هیچ چیز جز خدا دل نمىبندد.
ب- از مظاهر زهد، شکر نعمتها است. شکر نعمتها انسان را به صاحب همه مواهب و نعمتها نزدیک و دلبسته مىکند.
ج- زهد؛ در حریم محرمات پارسایى گزیدن است. زهد به این معنا، آزاد شدن انسان از اسارت تمایلات نفسانى و لذات محرّم دنیوى است، زیرا تا انسان از قید هواپرستى و پلیدىهاى گناهان آزاد نشود، سرزمین دلش براى رشد و نمو معنوى و پذیرش انوار تابناک ملکوتى آماده نمىشود.
فلسفه پرهیز از گناهان صیانت روح از زشتىها و پلیدى هاست، از این رو، پرهیز از مکروهات نیز براى انسان زاهد، براى رسیدن به زهد واقعى لازم است.
📒 (1)- نهج البلاغه، خطبه 80
